یادداشت|تحول در نظام گیاهان دارویی گامی برای حفظ منابع طبیعی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، ترحم بهزاد؛ مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار داده، آورده است: تحول در نظام تولید و فرآوری گیاهان دارویی به عنوان یک نیاز حیاتی در راستای تحقق توسعه پایدار و حفاظت از منابع طبیعی، یکی از چالش‌های بزرگ جوامع امروزی است.

این تحول، علاوه بر تأمین منابع درمانی سالم و طبیعی برای انسان‌ها، می‌تواند در حفظ و بهبود اکوسیستم‌ها و منابع طبیعی نیز نقش اساسی ایفا کند. در ادامه، به طور جامع و کامل به این موضوع پرداخته می‌شود:

۱ – ضرورت تحول در نظام تولید و فرآوری گیاهان دارویی:

گیاهان دارویی به عنوان یکی از منابع اصلی طب سنتی و پزشکی نوین، از دیرباز نقش مهمی در بهبود سلامت انسان‌ها ایفا کرده‌اند. با این حال، روش‌های سنتی تولید و فرآوری این گیاهان معمولاً در معرض چالش‌هایی مانند کاهش کیفیت، از دست رفتن خواص دارویی و آسیب به محیط‌زیست قرار دارند. علاوه بر این، روش‌های موجود در تولید و فرآوری گیاهان دارویی غالباً به شکلی غیر بهینه و غیر پایدار انجام می‌شود که می‌تواند منجر به از بین رفتن منابع طبیعی، خاک‌فرسایی و تخریب محیط‌زیست شود.

بنابراین، تحول در این نظام ضروری است تا از یک سو بهره‌وری افزایش یابد و از سوی دیگر از آسیب‌های زیست‌محیطی جلوگیری شود.

۲ – راهکارهای تحول در تولید و فرآوری گیاهان دارویی:

برای تحقق این تحول، چندین رویکرد و راه کار ضروری به نظر می‌رسد:

۲ – ۱ –  استفاده از فناوری‌های نوین:

استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته در کشاورزی، از جمله کشاورزی ارگانیک، می‌تواند به تولید گیاهان دارویی با کیفیت بالا و بدون آسیب به محیط‌زیست کمک کند. در این راستا، استفاده از سیستم‌های حسگر و داده‌کاوی می‌تواند کمک کند تا وضعیت خاک و گیاه به دقت پایش شده و تصمیمات بهتری برای کشت و مراقبت از گیاهان اتخاذ گردد.

۲ – ۲ – فرآوری به شیوه‌های نوین:

فرآوری گیاهان دارویی به شیوه‌های سنتی، مانند خشک‌کردن و استخراج با روش‌های شیمیایی، به شدت می‌تواند خواص دارویی گیاهان را کاهش دهد. روش‌های نوین مانند استخراج با استفاده از حلال‌های طبیعی، فرآوری با فشار و دمای پایین، و استفاده از فناوری‌های بیوتکنولوژیک می‌توانند به حفظ خواص دارویی گیاهان کمک کنند.

۲ – ۳ – مدیریت پایدار منابع طبیعی:

یکی از چالش‌های اساسی در تولید گیاهان دارویی، استفاده بی‌رویه از منابع طبیعی و تخریب محیط‌زیست است. به همین دلیل، توسعه روش‌های کشاورزی پایدار و حفظ تنوع زیستی بسیار ضروری است. به‌کارگیری اصول کشاورزی پایدار مانند چرخش محصولات، استفاده از آبیاری بهینه، و حفظ خاک و منابع آبی می‌تواند به مدیریت بهتر منابع طبیعی و کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی کمک کند.

۲ – ۴ – ارتقاء آموزش و فرهنگ‌سازی:

یکی از عوامل کلیدی برای موفقیت در این تحول، ارتقاء آموزش و فرهنگ‌سازی در بین کشاورزان، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان گیاهان دارویی است. با آموزش صحیح در زمینه‌های کاشت، برداشت، و فرآوری گیاهان دارویی، می‌توان به بهبود کیفیت محصولات و حفاظت از منابع طبیعی کمک کرد.

۳ – تاثیرات تحول در نظام تولید و فرآوری گیاهان دارویی بر توسعه پایدار:

تحول در نظام تولید و فرآوری گیاهان دارویی می‌تواند به تحقق توسعه پایدار در چندین بعد کمک کند:

۳ – ۱ – حفظ منابع طبیعی:

با به کارگیری روش‌های پایدار در تولید گیاهان دارویی، می‌توان از تخریب منابع طبیعی جلوگیری کرد. این امر نه تنها به حفظ خاک و منابع آبی کمک می‌کند، بلکه به حفظ تنوع زیستی و اکوسیستم‌های طبیعی نیز کمک خواهد کرد.

۳ – ۲ – تقویت اقتصاد محلی:

توسعه صنعت گیاهان دارویی می‌تواند منبع مهمی برای اشتغالزایی در مناطق روستایی و توسعه اقتصاد محلی باشد. از آنجا که گیاهان دارویی غالباً در مناطق خاصی رشد می‌کنند، این صنعت می‌تواند فرصت‌های شغلی زیادی ایجاد کند و به ارتقای استانداردهای زندگی در این مناطق کمک کند.

۳ – ۳ – بهبود سلامت عمومی:

با تولید گیاهان دارویی با کیفیت بالا و فرآوری آنها به شیوه‌های نوین، می‌توان محصولاتی با خواص درمانی قوی‌تر و خالص‌تر تولید کرد. این امر می‌تواند به ارتقای سلامت عمومی جامعه کمک کند و همچنین تقاضا برای داروهای طبیعی را افزایش دهد.

۳ – ۴ – حمایت از تحقیق و توسعه:

یکی دیگر از پیامدهای مثبت این تحول، ایجاد بستر مناسب برای تحقیقات علمی در زمینه گیاهان دارویی است. با توجه به افزایش توجه به خواص دارویی گیاهان، نیاز به تحقیقات علمی در زمینه‌های مختلف مانند استخراج مواد مؤثر، تأثیرات بالینی و فرآوری به شیوه‌های نوین بیشتر از قبل احساس می‌شود.

۴ – چالش‌ها و موانع:

تحقق این تحول با چالش‌هایی نیز همراه است. برخی از مهم‌ترین موانع عبارتند از:
4 – ۱ – کمبود سرمایه‌گذاری و منابع مالی برای توسعه فناوری‌های نوین و آموزش کشاورزان
4 – ۲ – مقاومت در برابر تغییر در میان برخی از تولیدکنندگان و کشاورزان که ممکن است از روش‌های سنتی استفاده کنند.
4 – ۳ – کمبود زیرساخت‌های مناسب برای فرآوری گیاهان دارویی با کیفیت بالا
4 – ۴ – مشکلات قانونی و نظارتی در زمینه تولید و صادرات گیاهان دارویی، که ممکن است فرآیندهای جدید را پیچیده کند.

به طور کلی تحول در نظام تولید و فرآوری گیاهان دارویی، گامی ضروری برای دستیابی به توسعه پایدار و حفاظت از منابع طبیعی است. این تحول می‌تواند با به کارگیری فناوری‌های نوین، مدیریت پایدار منابع، و تقویت آموزش و فرهنگ‌سازی به تحقق یک صنعت گیاهان دارویی پایدار و بهره‌ور منجر شود که نه تنها به سلامت عمومی کمک می‌کند بلکه موجب بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی جوامع محلی نیز خواهد شد.

انتهای پیام/